پایگاه خبری نماینده آنلاین

صحنه سیاست دنیا یا صفحه شطرنج پر حادثه 

همانگونه که مستحضرید

از شرایط امنیتی و اقتصادی حاکم بر نظام بین‌المللی با گرایش بر (منطقه خاورمیانه) چنین استنباط می‌شود که اوضاع بین‌المللی شبیه یک «صفحه شطرنج پرحادثه» آبستن تحولات بزرگی خواهد شد:

همانگونه که ملاحظه می‌کنید در وضعیت کلی جهان و منطقه دارای چند بحران‌های بزرگ همزمان فعال هستند:

- مرز روسیه و اوکراین هنوز درگیر جنگ است. این باعث درگیری بین روسیه و کشورهای غربی شده و منابع نظامی و مالی آنها را درگیر کرده.

- خاورمیانه بین ایران، اسرائیل، و بعضی کشورهای عربی تنش جدی دارد. تقریباً هر هفته خبر جابه‌جایی ناو و هواپیما یا رهگیری موشک می‌شنویم.

- دریای سرخ و تنگه هرمز به‌عنوان شریان انرژی جهان، حساس‌تر از قبل شده و هر اخلالی بر قیمت نفت جهانی اثر می‌گذارد.

۱.تحرکات نظامی آمریکا و متحدانش

- آمریکا جمعاً سه ناو هواپیمابر در نزدیکی خاورمیانه دارد (USS Carl Vinson، USS Nimitz و USS Gerald R. Ford). این یعنی قدرت واکنش سریع به هر اتفاق.

- جنگنده‌های آمریکایی (مثل F-16) به پایگاه‌های نزدیک ایران منتقل شده‌اند — نشانه آماده‌باش بالا.

- سامانه‌های پدافندی پیشرفته (THAADو پاتریوت) در اسرائیل مستقر شده‌اند تا موشک‌ها و پهپادهای احتمالی را مهار کنند.

- پایگاه‌ها و نیروهای آمریکا در منطقه در سطح هشدار «بالای عملیاتی» هستند؛ یعنی همه در حالت آماده برای واکنش فوری.

۲. زاویه ژئوپلیتیک

- خاورمیانه یک «چهارراه استراتژیک» است: انرژی، مسیرهای کشتیرانی، و همجواری با سه قاره.

- هر درگیری در این منطقه، بلافاصله:

1. قیمت نفت را تکان می‌دهد.

2. مسیر کشتی‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

3. پای دولت‌های بزرگ (آمریکا، روسیه، چین) را وسط می‌کشد.

- ایران در این معادله یک بازیگر کلیدی است چون:

- در کنار مسیرهای حیاتی نفت و گاز قرار دارد.

- قدرت موشکی و پهپادی‌اش بازدارندگی ایجاد کرده.

- نفوذ سیاسی–نظامی‌اش در عراق، سوریه، لبنان و یمن وزن ژئوپلیتیکی آن را بالا برده.

۳. وضعیت اقتصادی جهان

- بازار جهانی پر از نااطمینانی است:

- قیمت نفت و گاز با هر خبر کوچک نوسان می‌کند.

- کشورهای غربی هنوز با تورم و رشد اقتصادی پایین دست و پنجه نرم می‌کنند.

- چین و هند دنبال فرصت برای خرید ارزان انرژی هستند.

- هر بحرانی که امنیت عرضه انرژی را تهدید کند، سرمایه‌گذاران را به سمت طلا و دلار می‌کشاند.

۴.تأثیرات بر ایران

فرصت‌ها:

- بالا رفتن قیمت نفت می‌تواند درآمد ارزی ایران را تقویت کند، حتی با وجود تحریم‌ها (با فروش غیرمستقیم).

- بی‌ثباتی منطقه‌ای بعضی رقبای منطقه‌ای ایران را مشغول خود می‌کند.

تهدیدها:

- احتمال برخورد محدود نظامی که می‌تواند زیرساخت‌های کلیدی را هدف بگیرد.

- افزایش تحریم‌ها یا محدودیت‌های بانکی در صورت بالا گرفتن درگیری.

- فشار اقتصادی داخلی از طریق جهش ارز و طلا.

اثر روانی:

- بازار داخلی سریع به اخبار واکنش نشان می‌دهد، حتی اگر درگیری جدی رخ ندهد.

- موج خرید دلار و سکه می‌تواند ارزش ریال را تحت فشار قرار دهد.

در نتیجه

- احتمال جنگ تمام‌عیار پایین است، اما درگیری‌های محدود و مقطعی بین ایران و آمریکا/اسرائیل در هفته‌ها و ماه‌های آینده ممکن است ادامه داشته باشد.

اوضاع بین‌المللی شبیه یک «صفحه شطرنج پرحادثه» است؛ هر حرکت بازیگران بزرگ بلافاصله روی کل منطقه اثر می‌گذارد. برای ایران، مدیریت هوشمندانه منابع ارزی، حفظ آرامش بازار و پرهیز از تصمیمات هیجانی دولتمردان حیاتی است

تحلیل بالا قطعی نبوده و متضمن تغییرات و تحولات حکمرانی بین المللی است.

*نویسنده: علی علیزاده، تحلیلگر سیاسی